Zakażenia są dla szpitali poważnym i złożonym problemem epidemiologicznym oraz ekonomicznym. Szczególnie istotną część tych zakażeń stanowią inwazyjne zakażenia grzybicze (IZG, ang. invasive fungal infections – IFI), na które narażeni są przede wszystkim pacjenci oddziałów onkologicznych, hematoonkologicznych, transplantologii czy intensywnej opieki medycznej. Głównymi czynnikami sprzyjającymi IZG są: agresywne terapie nowotworowe, przeszczepy szpiku i innych narządów, długotrwałe podawanie kortykosteroidów, antybiotyków, leków immunosupresyjnych, stosowanie cewników moczowych, centralnych cewników żylnych, sztucznych zastawek oraz żywienia parenteralnego. Natomiast głównymi czynnikami etiologicznymi są Aspergillus spp. i Candida spp.
IZG cechują się wysoką śmiertelnością, co w dużej mierze jest spowodowane opóźnionym rozpoznaniem. Wczesna i wiarygodna diagnostyka ma w tym przypadku decydujący wpływ na wdrożenie odpowiedniej terapii. Niestety mało charakterystyczne objawy kliniczne oraz trudności odróżnienia w badanym materiale zanieczyszczenia od kolonizacji i zakażenia, powodują trudności w rozpoznaniu IZG. Rozpoznanie opiera się na jednoczesnej ocenie czynników ryzyka, objawów klinicznych oraz wyników badań. W celu wczesnego rozpoznania i leczenia zakażeń grzybiczych opracowano szereg metod diagnostycznych pozwalających na identyfikację patogenu w badanym materiale. Oprócz podstawowych badań mikrobiologicznych i histologicznych, rekomenduję się badania serologiczne, które nie tylko podnoszą wiarygodność diagnozy, ale też mogą znacząco ją przyśpieszyć. Zgodnie z aktualnymi rekomendacjami dodatnie wyniki badań serologicznych są jednym z kryteriów umożliwiających zdiagnozowanie prawdopodobnej grzybicy inwazyjnej.
Diagnostyka serologiczna opiera się głównie na wykrywaniu 1,3-β-D-glukanu (BDG), mannanu (Candida spp.), galaktomannanu (Aspergillus spp.) oraz przeciwciał skierowanych przeciwko tym antygenom.
BDG jest polisacharydem ściany komórkowej występującym u większości saprofitycznych i patogennych gatunków grzybów, z wyjątkiem Mucorales i Cryptococcus spp. Związek ten nie występuje w komórkach prokariotycznych ani eukariotycznych, zatem jego pojawienie się we krwi oraz innych próbkach jałowych, jest dobrym markerem grzybiczego zakażenia inwazyjnego. Test służący do wykrywania BDG opiera się na aktywacji kaskady koagulacyjnej amebocytów skrzypłocza Limulus polyphemus.
Poza przesiewowym wykrywaniem IZG przy użyciu BDG, zaleca się również bardziej sprecyzowaną diagnostykę, skierowaną w stronę wspomnianych wcześniej dwóch najczęstszych czynników etiologicznych, czyli Aspergillus spp. i Candida spp., wywołujących odpowiednio aspergilozy i kandydozy.
W przypadku aspergiloz rekomenduje się wykrywanie antygenu galaktomannanowego (surowica, BAL) oraz swoistych przeciwciał (surowica, osocze). Galaktomannan jest oligosacharydem ściany komórkowej obecnym u Aspergillus fumigatus, a także innych gatunków (A. flavus, A. niger), a jego wysoka immunogenność sprawia, że jest uznawany za wiarygodny marker aspergiloz.
Zakażenia wywoływane przez grzyby drożdżopodobne w przeważającej większości powodowane są przez gatunek Candida albicans, który podobnie jak inne grzyby należące do tego rodzaju zawiera w swojej ścianie komórkowej wysoce immunogennym antygenem polisacharydowym, jakim jest mannan. Podobnie jak w przypadku aspergiloz, drugim elementem diagnostyki serologicznej w przypadku kandydoz jest ocena poziomu swoistych przeciwciał.
Wykrywanie wszystkich wymienionych parametrów, a także innych jak choćby zakażeń Cryptococcus neoformans, jest możliwe przy użyciu kasetkowych testów immunochromatograficznych, testów ELISA oraz testów molekularnych oferowanych przez Dynamiker Biotechnology – wiodącego dostawcę narzędzi diagnostycznych dedykowanych IZG. Dynamiker Biotechnology nie tylko dba o odpowiedni poziom diagnostyki, ale wraz z koncernem farmaceutycznym Pfizer szerzy wiedzę na temat optymalizacji rozwiązań diagnostycznych i terapeutycznych.